Herdenking 80-jarige bevrijding Oirschot
In 2024 is Brabant 80 jaar bevrijd. Voor de gemeente Oirschot is dat op 22 september (De Beerzen) en op 24 oktober (Oirschot en Spoordonk). In de maanden september en oktober worden er daarom diverse activiteiten georganiseerd. U vindt hier het hele programma. Op zondag 20 oktober 2024 stonden we bij het bevrijdingsmonument in de Drossaard in Oirschot. Burgemeester Judith Keijzers-Verschelling hield hier een toespraak. U leest de hele speech hieronder.
“Aanstaande donderdag is het exact 80 jaar geleden dat Oirschot werd bevrijd. De bevrijding van de provincie Noord-Brabant verliep destijds met horten en stoten en met vallen en opstaan. Tijdens operatie Market Garden, die als doel had de brug over de Rijn in Arnhem in te nemen, werden in korte tijd een aantal dorpen en de stad Eindhoven bevrijd. Valkenswaard en Son hadden geluk en werden al op 17 september door de geallieerden bevrijd, Eindhoven volgde daags erna. Ook de Beerzen werden in die periode bevrijd. Daar konden de bewoners al op 22 september de nationale vlag hijsen zonder bang te hoeven zijn voor represailles.
Veel Brabanders dachten dat de Duitsers zo goed als verslagen waren en de bevrijding snel een feit zou zijn. Dat viel behoorlijk tegen. Hier in Oirschot, en trouwens ook in Spoordonk, leefden de bewoners nog ruim een maand tussen hoop en vrees. Ze waren nog bezet terwijl De Beerzen, een paar kilometer verderop, al waren bevrijd!
Ruim een maand werd de gemeente Oirschot zoals die nú is doorsneden door de frontlinie.
De zaak zat muurvast. Dat had alles te maken met de hardnekkige weerstand die de Duitsers boden.
Die bleven vechten, ook al was hun situatie uitzichtloos.
De oorlog heeft in het historische hart van ons dorp diepe littekens geslagen. De Duitsers volgden vanuit de toren van onze basiliek de troepenbewegingen van de geallieerden, die inmiddels vliegveld Welschap bij Eindhoven hadden ingenomen. De geallieerden wisten dat en namen de kerk onder vuur. Die liep zware schade op, met name de toren. Ook brak er brand uit.
Het prachtige houtsnijwerk van de koorbanken ging in vlammen op en het interieur en de tuin van de kerk lagen bezaaid met de scherven van de schitterende glas-in-loodramen.
Uiteindelijk kozen de Duitsers op 23 oktober het hazenpad richting Moergestel en Oisterwijk. Om te voorkomen dat de geallieerden een snelle achtervolging konden inzetten, lieten ze bomen over de weg achter zich vallen en bliezen ze bruggen op.
Dit jaar vieren we 80 jaar vrijheid. 80 jaar… Er zijn bijna geen mensen meer die de bevrijding hebben meegemaakt en ons uit eigen ervaring kunnen vertellen hoe het was om de bezetter te zien vertrekken en de bevrijder te zien arriveren. Moeten we het dan maar vergeten? Zand erover? Ik vind van niet en met mij gelukkig vele anderen.
De Commissie 80 Jaar Vrijheid Oirschot coördineert activiteiten die spontaan zijn aangemeld en krijgt daarbij steun van Heemkundekring De Heerlijkheid, Heemkundekring Den Beerschen Aard, Visit Oirschot, diverse Oirschotse verenigingen en uiteraard de gemeente Oirschot.
Ik ben al deze vrijwilligers oprecht dankbaar en juich hun inspanningen van harte toe. Waarom? Omdat er patronen zijn die we onderhand zouden moeten herkennen. Bijvoorbeeld:
- het aanwijzen van zondebokken
- het inperken van vrijheden
- het demoniseren van de oppositie
- het de mond snoeren van de vrije pers
Dat gebeurde in Nazi-Duitsland in de jaren dertig. Het gebeurt nu ook, in landen niet eens zo ver hier vandaan.
Op de Oirschotse zandgrond stierven jonge mannen die hier nog nooit waren geweest, voor een vrede die zij zelf niet meer mochten meemaken. De Commissie 80 Jaar Vrijheid Oirschot en de gemeente Oirschot zien het als hun morele plicht onze bevrijders ere te houden en ons in te zetten voor de vrede die zij ons brachten en voor misschien wel de belangrijkste waarden van dit deel van de wereld: democratie, vrede en vrijheid.”